Sepsis kan afkomstig zijn van vrijwel elk besmettelijk organisme (Cecconi, M., Evans, L., Levy, M., & Rhodes, A., 2018 ; Global Sepsis Alliance, s.a). Vandaar het scala aan presentaties van het syndroom zeer breed en varieert het aanzienlijk tussen de geografische regio’s. (Cecconi, M., Evans, L., Levy, M., & Rhodes, A., 2018) Om te bedenken welke ziekteverwekker verantwoordelijk is voor de septische patiënt is het belangrijk om op zoek te gaan naar de focus van de sepsis. In tabel hieronder worden de mogelijke ziekteverwekkers weergegeven van sepsis. (Fanofem, 2018)
De belangrijkste ziekteverwekker zijn bacteriën maar sepsis kan ook veroorzaakt worden door virussen, schimmels (Rello et al., 2017) en parasieten (Global Sepsis Alliance, s.a).
De meest voorkomende ziekteverwekkers zijn de gramnegatieve bacteriën, grampositieve en gemengde bacteriële organismen. Invasieve candidiasis, toxische shocksyndromen en een reeks ongewone ziekteverwekkers moeten overwogen worden bij geselecteerde patiënten. Bepaalde specifieke omstandigheden brengen patiënten in gevaar voor atypische of resistente ziekteverwekkers. Zo lopen neutropene patiënten een risico op een bijzonder breed scala aan potentiële ziekteverwekkers, waaronder resistente gram-negatieve bacillen en candida soorten. Patiënten met nosocomiale infecties zijn gevoelig voor sepsis met meticilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) en vancomycine-resistente Enterococcen. (Rhodes et al., 2017) Sepsis wordt bij circa 52% van de patiënten veroorzaakt door Gram-positieve bacteriën (met name Staphylococcus aureus en Streptococcus pneumoniae), bij 38% door Gram-negatieve bacteriën (met name Escherichia coli, Klebsiella spp, en Pseudomonas aeruginosa), bij 5% door polymicrobiële infecties, bij 1% door anaerobe bacteriën en bij 4% door schimmels. Bij patiënten met multimorbiditeit en een lang verblijf op de IC worden vaker infecties gezien met moeilijk behandelbare Candida, Acinetobacter of Pseudomonas spp. (Wiersinga W.J., van Zanten A.R.H, Kaasjager K.A. en van der Poll T., 2017)
In België werden in 2018 de micro-organismen Escherichia coli en Staphylococcus aureus het vaakst geïsoleerd uit ziekenhuis-geassocieerde bloedstroominfecties. Het aantal ziekenhuis-geassocieerde bloedstroominfecties met E. coli en Klebsiella pneumoniae is sinds 2000 gestegen. (Sciensano, s.a)
De meest voorkomende ziekteverwekkers zijn de gramnegatieve bacteriën, grampositieve en gemengde bacteriële organismen. Invasieve candidiasis, toxische shocksyndromen en een reeks ongewone ziekteverwekkers moeten overwogen worden bij geselecteerde patiënten. Bepaalde specifieke omstandigheden brengen patiënten in gevaar voor atypische of resistente ziekteverwekkers. Zo lopen neutropene patiënten een risico op een bijzonder breed scala aan potentiële ziekteverwekkers, waaronder resistente gram-negatieve bacillen en candida soorten. Patiënten met nosocomiale infecties zijn gevoelig voor sepsis met meticilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) en vancomycine-resistente Enterococcen. (Rhodes et al., 2017) Sepsis wordt bij circa 52% van de patiënten veroorzaakt door Gram-positieve bacteriën (met name Staphylococcus aureus en Streptococcus pneumoniae), bij 38% door Gram-negatieve bacteriën (met name Escherichia coli, Klebsiella spp, en Pseudomonas aeruginosa), bij 5% door polymicrobiële infecties, bij 1% door anaerobe bacteriën en bij 4% door schimmels. Bij patiënten met multimorbiditeit en een lang verblijf op de IC worden vaker infecties gezien met moeilijk behandelbare Candida, Acinetobacter of Pseudomonas spp. (Wiersinga W.J., van Zanten A.R.H, Kaasjager K.A. en van der Poll T., 2017)
In België werden in 2018 de micro-organismen Escherichia coli en Staphylococcus aureus het vaakst geïsoleerd uit ziekenhuis-geassocieerde bloedstroominfecties. Het aantal ziekenhuis-geassocieerde bloedstroominfecties met E. coli en Klebsiella pneumoniae is sinds 2000 gestegen. (Sciensano, s.a)
Sepsis kan ook veroorzaakt worden door infecties met seizoensgriepvirussen, varkensgriepvirussen, denguevirussen, ebola, gele koortsvirussen en covid-19 (Global Sepsis Alliance, s.a). Uit informatie die beschikbaar is over klinische gevallen van covid-19, kan geconcludeerd worden dat een covid-19-infectie kan leiden tot orgaanfalen, wat betekent dat sommige mensen nierfalen of shock ontwikkelen in plaats van alleen respiratoir falen (Sepsistrust, 2020).
De Global Sepsis Alliance bevestigt in een artikel op 7 april 2020 dat covid-19 sepsis kan veroorzaken. Bij covid-19 zijn de effecten op het ademhalingssysteem bekend, waarbij de meeste mensen die een ziekenhuisopname nodig hebben een pneumonie met verschillende ernst ontwikkelen. Vrijwel alle andere orgaansystemen kunnen echter aangetast worden. Dit komt dus overeen met een combinatie van een directe virale invasie en sepsis. Onlangs publiceerde een Amerikaans onderzoek dat 30% van de INZO patiënten leverletsels hadden opgelopen, 75% had een verminderde immuunrespons, 20% had acuut nierfalen, bijna 70% van de patiënten hadden een septische shock ontwikkeld. Een recente Chinese studie kwam tot de conclusie dat van de opgenomen patiënten 28% significante hartschade hadden opgelopen, wat resulteert in hartfalen en hartritmestoornissen. Tot op heden zijn er geen bewezen therapieën die effectief zijn tegen het virus zelf, daarom is momenteel de beste COVID-19 zorg een goede sepsiszorg. (Zick, 2020) Uit een onderzoek van Zhou et al. (2020) blijkt dat sepsis de meest voorkomende complicatie is gevolgd door respiratoir falen, ARDS, hartfalen en septische shock. 59% van de patiënten in het onderzoek ontwikkelden sepsis. (Zhou et al., 2020)
De Global Sepsis Alliance bevestigt in een artikel op 7 april 2020 dat covid-19 sepsis kan veroorzaken. Bij covid-19 zijn de effecten op het ademhalingssysteem bekend, waarbij de meeste mensen die een ziekenhuisopname nodig hebben een pneumonie met verschillende ernst ontwikkelen. Vrijwel alle andere orgaansystemen kunnen echter aangetast worden. Dit komt dus overeen met een combinatie van een directe virale invasie en sepsis. Onlangs publiceerde een Amerikaans onderzoek dat 30% van de INZO patiënten leverletsels hadden opgelopen, 75% had een verminderde immuunrespons, 20% had acuut nierfalen, bijna 70% van de patiënten hadden een septische shock ontwikkeld. Een recente Chinese studie kwam tot de conclusie dat van de opgenomen patiënten 28% significante hartschade hadden opgelopen, wat resulteert in hartfalen en hartritmestoornissen. Tot op heden zijn er geen bewezen therapieën die effectief zijn tegen het virus zelf, daarom is momenteel de beste COVID-19 zorg een goede sepsiszorg. (Zick, 2020) Uit een onderzoek van Zhou et al. (2020) blijkt dat sepsis de meest voorkomende complicatie is gevolgd door respiratoir falen, ARDS, hartfalen en septische shock. 59% van de patiënten in het onderzoek ontwikkelden sepsis. (Zhou et al., 2020)
In hoge inkomenslanden wordt gezien dat sepsis meer door bacteriële infecties wordt veroorzaakt, terwijl in lage- en middeninkomenslanden het gekenmerkt wordt door verschillende bacteriën, waaronder mycobacteriën, en meer niet-bacteriële organismen zoals parasieten en virussen. Er is een hoge prevalentie van tuberculose mycobacteriëmie onder septische patiënten in Oeganda en Malawi. Dengue virus is een andere veelvoorkomende oorzaak van sepsis in lage- en middeninkomenslanden. (Rudd et al., 2018)
De meest voorkomende plaats van infectie die leidt tot sepsis is de long (64%), gevolgd door het abdomen (20%), de bloedbaan (15%) en de nier- en urogenitale delen (14%) (Cecconi, M., Evans, L., Levy, M., & Rhodes, A., 2018; Rello et al., 2017). Ook wond- en huidinfecties zijn veel voorkomende oorzaken (Global Sepsis Alliance, s.a). Wiersinga, van Zanten, Kaasjager, & van der Poll (2017) beschrijft dat de meest voorkomende oorzaken in volgorde van afnemende incidentie zijn: infectie van de luchtwegen, het abdomen, de urinewegen, de huid of de weke delen, bacteriëmie vanuit centrale of veneuze lijnen en diepe infecties zoals endocarditis.
Van alle ziekenhuis-geassocieerde bloedstroominfecties in België in 2018 was 39% rechtstreeks (en meer specifiek 24% met een centraal veneuze katheter) of onrechtstreeks (met een verblijfsonde of endotracheale tube) geassocieerd met een invasief hulpmiddel (Sciensano, s.a). De meest voorkomende oorzaak van ziekenhuis-geassocieerde bloedstroominfecties was een centrale lijn (24%), gevolgd door een urineweginfectie (21%) (Duysburgh, 2019).
De meest voorkomende plaats van infectie die leidt tot sepsis is de long (64%), gevolgd door het abdomen (20%), de bloedbaan (15%) en de nier- en urogenitale delen (14%) (Cecconi, M., Evans, L., Levy, M., & Rhodes, A., 2018; Rello et al., 2017). Ook wond- en huidinfecties zijn veel voorkomende oorzaken (Global Sepsis Alliance, s.a). Wiersinga, van Zanten, Kaasjager, & van der Poll (2017) beschrijft dat de meest voorkomende oorzaken in volgorde van afnemende incidentie zijn: infectie van de luchtwegen, het abdomen, de urinewegen, de huid of de weke delen, bacteriëmie vanuit centrale of veneuze lijnen en diepe infecties zoals endocarditis.
Van alle ziekenhuis-geassocieerde bloedstroominfecties in België in 2018 was 39% rechtstreeks (en meer specifiek 24% met een centraal veneuze katheter) of onrechtstreeks (met een verblijfsonde of endotracheale tube) geassocieerd met een invasief hulpmiddel (Sciensano, s.a). De meest voorkomende oorzaak van ziekenhuis-geassocieerde bloedstroominfecties was een centrale lijn (24%), gevolgd door een urineweginfectie (21%) (Duysburgh, 2019).