Vroege herkenning en start van de behandeling van sepsis is van cruciaal belang voor de outcome van de patiënt. Dit maakt dat er tijdens de triage van patiënten altijd een sepsis screening moet ingevuld worden door de verpleegkundigen. (Walters, 2018) Het komt echter vaak voor dat sepsis niet tijdig wordt vastgesteld omdat verpleegkundigen en artsen moeite hebben met het herkennen van de signalen en symptomen omtrent sepsis (Hanrath & Hamel, 2017).
Walters (2018) beschreef dat verpleegkundigen voldoende kennis moeten hebben over sepsis en verloop hiervan. Een goede ontwikkeling is enkel mogelijk met een goede vorming. In dit geval betekent dit een kwalitatieve opleiding over sepsis (signalen, symptomen, risicogroepen, behandeling, enz. Een goede educatie zal helpen om het bewustzijn omtrent deze aandoening te verhogen. (Walters, 2018)
Op de spoedgevallendienst is sepsis een veelvoorkomende presentatie. Dit maakt dan ook dat screening naar sepsis bij patiënten noodzakelijk is op het triage niveau. (Walters, 2018) Door bij patiënten, die zich aanmelden op de spoedgevallendienst, te screenen naar signalen en symptomen van sepsis wordt het stellen van de juiste diagnose en bijhorende behandeling gemakkelijker (Cecconi et al., 2018). De triage op de spoedgevallendienst is dan ook de meest kritische moment in het herkennen van sepsis en is het eerste deel van een differentiële diagnose. Daarom is het essentieel dat elke screeningstool ontworpen om hulp te bieden tijdens het triëren, zorgt voor een snelle en betrouwbare identificatie. (Chamberlain et al., 2015) Verpleegkundigen moeten de screeningstools en behandelingsbundels kennen zodat deze correct en efficiënt gebruikt kunnen worden. Hierdoor kunnen veel levens gered worden. Tijd is van essentieel belang bij sepsis! (Walters, 2018) De screeningtools werden reeds uitgebreid besproken.
Een vroege screening en snelle herkenning leidt tot een snellere start van verscheidene opdrachten en protocollen voor laboratoriumwerk, resuscitatie en antibioticatherapie (Walters, 2018).
In een vroeg stadium is het vaak moeilijk om sepsis te herkennen, maar het kan zich wel snel ontwikkelen. Tijdens triage is het belangrijk om aandacht te hebben voor risicogroepen en de vitale paramaters correct te beoordelen. Andere belangrijke signalen die niet genegeerd mogen worden zijn verwardheid, tachypneu en tekenen van shock (zoals hypotensie). (Olijslagers, Loots, Bles, Giesen, & van Zanten, 2018)
De ademhalingsfrequentie is het belangrijkste vitale teken, net omdat de normale waarden hiervan geschonden worden nog voor er andere vitale parameters veranderen. Verder is deze vitale parameter een kernonderdeel van alle vroegtijdige waarschuwingsscores (EWS) of “track-and-triggersystemen”. Veel ziekenhuizen maken gebruik van deze scores om de achteruitgang van patiënten te identificeren en een passende reactie te vragen, zoals bijvoorbeeld extra controles, monitoring, het waarschuwen van het Rapid Response Team (RRT) of een transfer naar Intensieve Zorgen. (Loughlin et al., 2018)
De ademhalingsfrequentie is echter, ondanks sterk bewijs dat afwijkingen in ademhalingsfrequentie een vroege predictor kan zijn van snelle achteruitgang bij patiënten, de meest onnauwkeurig gemeten en geregistreerde parameter.
Enkele mogelijke redenen hiervoor zijn gebrek aan inzicht betreffende het belang van deze parameter, tijdsdruk, moeilijkheid om het te meten in vergelijking met andere parameters. (Loughlin et al., 2018
Walters (2018) beschreef dat verpleegkundigen voldoende kennis moeten hebben over sepsis en verloop hiervan. Een goede ontwikkeling is enkel mogelijk met een goede vorming. In dit geval betekent dit een kwalitatieve opleiding over sepsis (signalen, symptomen, risicogroepen, behandeling, enz. Een goede educatie zal helpen om het bewustzijn omtrent deze aandoening te verhogen. (Walters, 2018)
Op de spoedgevallendienst is sepsis een veelvoorkomende presentatie. Dit maakt dan ook dat screening naar sepsis bij patiënten noodzakelijk is op het triage niveau. (Walters, 2018) Door bij patiënten, die zich aanmelden op de spoedgevallendienst, te screenen naar signalen en symptomen van sepsis wordt het stellen van de juiste diagnose en bijhorende behandeling gemakkelijker (Cecconi et al., 2018). De triage op de spoedgevallendienst is dan ook de meest kritische moment in het herkennen van sepsis en is het eerste deel van een differentiële diagnose. Daarom is het essentieel dat elke screeningstool ontworpen om hulp te bieden tijdens het triëren, zorgt voor een snelle en betrouwbare identificatie. (Chamberlain et al., 2015) Verpleegkundigen moeten de screeningstools en behandelingsbundels kennen zodat deze correct en efficiënt gebruikt kunnen worden. Hierdoor kunnen veel levens gered worden. Tijd is van essentieel belang bij sepsis! (Walters, 2018) De screeningtools werden reeds uitgebreid besproken.
Een vroege screening en snelle herkenning leidt tot een snellere start van verscheidene opdrachten en protocollen voor laboratoriumwerk, resuscitatie en antibioticatherapie (Walters, 2018).
In een vroeg stadium is het vaak moeilijk om sepsis te herkennen, maar het kan zich wel snel ontwikkelen. Tijdens triage is het belangrijk om aandacht te hebben voor risicogroepen en de vitale paramaters correct te beoordelen. Andere belangrijke signalen die niet genegeerd mogen worden zijn verwardheid, tachypneu en tekenen van shock (zoals hypotensie). (Olijslagers, Loots, Bles, Giesen, & van Zanten, 2018)
De ademhalingsfrequentie is het belangrijkste vitale teken, net omdat de normale waarden hiervan geschonden worden nog voor er andere vitale parameters veranderen. Verder is deze vitale parameter een kernonderdeel van alle vroegtijdige waarschuwingsscores (EWS) of “track-and-triggersystemen”. Veel ziekenhuizen maken gebruik van deze scores om de achteruitgang van patiënten te identificeren en een passende reactie te vragen, zoals bijvoorbeeld extra controles, monitoring, het waarschuwen van het Rapid Response Team (RRT) of een transfer naar Intensieve Zorgen. (Loughlin et al., 2018)
De ademhalingsfrequentie is echter, ondanks sterk bewijs dat afwijkingen in ademhalingsfrequentie een vroege predictor kan zijn van snelle achteruitgang bij patiënten, de meest onnauwkeurig gemeten en geregistreerde parameter.
Enkele mogelijke redenen hiervoor zijn gebrek aan inzicht betreffende het belang van deze parameter, tijdsdruk, moeilijkheid om het te meten in vergelijking met andere parameters. (Loughlin et al., 2018
Als een persoon een infectie heeft en er is klinische bezorgdheid voor mogelijke sepsis, voer dan een gestructureerde beoordeling uit met behulp van de voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek om het risico op ernstige ziekte of overlijden door sepsis te beoordelen. Wees alert op veranderingen in gedrag, in het bijzonder een nieuwe verandering van mentale toestand, zijn een sterke risicofactor voor sterfte. Verhoogde ademhalingssnelheid wordt geassocieerd met een slecht resultaat voor de patiënt en een slechte diagnose van de infectie, vooral omdat pneumonie een veelvoorkomende oorzaak is van sepsis. Extreme waarden van bloeddruk zijn een reden tot klinische bezorgdheid. Bloeddruk moet echter geïnterpreteerd worden in de context van de eerdere bloeddruk van een persoon als deze bekend is. Tachycardie is een risicofactor voor ernstige infecties, sepsis, voor opname op de intensieve zorgenafdeling en voor sterfte. Koorts kan een risicofactor zijn voor sepsis, hoewel sommige studies aantoonden dat een groot deel van de patiënten met sepsis geen temperatuur had, dit met name oudere mensen, mensen die een kankerbehandeling krijgen en degene die ernstig ziek zijn met sepsis hebben minder kans om een verhoogde temperatuur te ontwikkelen. Een gemarmerd uiterlijk en cyanose van de huid, de lippen of de tong zijn markers met een hoog risico op ernstige ziekte of overlijden. (Freitag et al., 2016)
Bij patiënten die met sepsis opgenomen worden is de ernst van hun ziekte niet altijd direct duidelijk. Een levensbedreigende infectie kan gemakkelijk over het hoofd worden gezien. (Brink et al., 2019) De eerste parameters in triage kunnen een vals veilig gevoel geven. Wees ervan bewust dat patiënt goed kunnen zijn bij triage maar zeer snel kunnen achteruit gaan in de box. Het is uiterst belangrijk parameters te blijven beoordelen!
Zoals eerder aangehaald is een pneumonie de meest voorkomende oorzaak die leidt tot sepsis (Cecconi, M., Evans, L., Levy, M., & Rhodes, A., 2018; Freitag et al., 2016; Rello et al., 2017). Hoesten en thoracale pijn kunnen zich samen met algemene symptomen zoals koorts en vermoeidheid voordoen (Sepsis Alliance, s.a.). Longauscultatie kan in de triage een meerwaarde zijn om een pneumonie vast te stellen. De aanwezigheid van bronchiaal ademgeruis over de perifere longvelden zijn te horen bij aandoeningen waarbij de alveoli zijn gevuld met ontstekingsinfiltraat en de ademwegen open zijn zoals bijvoorbeeld bij een pneumonie. De aanwezigheid ervan verhoogt de kans op een pneumonie, toch is bronchiaal ademgeruis lastig te beoordelen. De aanwezigheid van afgenomen en verzwakt ademgeruis verhoogt de kans op een pneumonie. Crepetaties duiden op het openspringen van luchtwegen. Fijne, hoogfrequente crepitaties als gevolg van het openspringen van de kleinere luchtwegen en grove, laagfrequente crepetaties als gevolg van een onderbroken luchtstroom in de grotere luchtwegen. De aanwezigheid van crepetaties vergroot de kans op aanwezigheid van een pneumonie. (De Jongh & Thiadens, 2011)
Besteed bijzondere aandacht aan de zorgen die de patiënt en de familie of verzorgers uiten, zoals een verandering van het gebruikelijk gedrag. Wees extra voorzichtig als mensen geen goede geschiedenis kunnen geven, zoals mensen met een andere taal of met communicatieproblemen. Beoordeel mensen met een vermoedelijke infectie en identificeer:
Hoewel de meeste mensen met een infectie geen sepsis hebben en ook niet zullen ontwikkelen, kunnen niet-specifieke symptomen leiden tot een late herkenning van mensen die mogelijks sepsis hebben. Daarom zou het nuttig zijn dat verpleegkundigen “THINK SEPSIS” en symptomen en tekenen van mogelijk orgaanfalen herkennen wanneer ze iemand met een infectie beoordelen. (Freitag et al., 2016)
Bij patiënten die met sepsis opgenomen worden is de ernst van hun ziekte niet altijd direct duidelijk. Een levensbedreigende infectie kan gemakkelijk over het hoofd worden gezien. (Brink et al., 2019) De eerste parameters in triage kunnen een vals veilig gevoel geven. Wees ervan bewust dat patiënt goed kunnen zijn bij triage maar zeer snel kunnen achteruit gaan in de box. Het is uiterst belangrijk parameters te blijven beoordelen!
Zoals eerder aangehaald is een pneumonie de meest voorkomende oorzaak die leidt tot sepsis (Cecconi, M., Evans, L., Levy, M., & Rhodes, A., 2018; Freitag et al., 2016; Rello et al., 2017). Hoesten en thoracale pijn kunnen zich samen met algemene symptomen zoals koorts en vermoeidheid voordoen (Sepsis Alliance, s.a.). Longauscultatie kan in de triage een meerwaarde zijn om een pneumonie vast te stellen. De aanwezigheid van bronchiaal ademgeruis over de perifere longvelden zijn te horen bij aandoeningen waarbij de alveoli zijn gevuld met ontstekingsinfiltraat en de ademwegen open zijn zoals bijvoorbeeld bij een pneumonie. De aanwezigheid ervan verhoogt de kans op een pneumonie, toch is bronchiaal ademgeruis lastig te beoordelen. De aanwezigheid van afgenomen en verzwakt ademgeruis verhoogt de kans op een pneumonie. Crepetaties duiden op het openspringen van luchtwegen. Fijne, hoogfrequente crepitaties als gevolg van het openspringen van de kleinere luchtwegen en grove, laagfrequente crepetaties als gevolg van een onderbroken luchtstroom in de grotere luchtwegen. De aanwezigheid van crepetaties vergroot de kans op aanwezigheid van een pneumonie. (De Jongh & Thiadens, 2011)
Besteed bijzondere aandacht aan de zorgen die de patiënt en de familie of verzorgers uiten, zoals een verandering van het gebruikelijk gedrag. Wees extra voorzichtig als mensen geen goede geschiedenis kunnen geven, zoals mensen met een andere taal of met communicatieproblemen. Beoordeel mensen met een vermoedelijke infectie en identificeer:
- de mogelijke besmettingsbron;
- factoren die het risico op sepsis verhogen;
- alle tekenen die een indicatie zijn voor klinische zorg, zoals nieuwe beginnende afwijkingen in gedrag, circulatie of ademhaling.
Hoewel de meeste mensen met een infectie geen sepsis hebben en ook niet zullen ontwikkelen, kunnen niet-specifieke symptomen leiden tot een late herkenning van mensen die mogelijks sepsis hebben. Daarom zou het nuttig zijn dat verpleegkundigen “THINK SEPSIS” en symptomen en tekenen van mogelijk orgaanfalen herkennen wanneer ze iemand met een infectie beoordelen. (Freitag et al., 2016)